Conservering interactieve video installatie Bert Schutter
24-06-2004
Musea voor moderne kunst zijn zich het afgelopen decennium steeds meer bewust geworden van de problemen die een verantwoord beheer en behoud van collecties hedendaagse kunst nu en in de toekomst met zich meebrengen. De afgelopen jaren concentreerde het onderzoek zich met name op schilderkunst, sculpturen en video's, maar inmiddels is ook de problematiek met betrekking tot multimedia installaties onder de aandacht van collectiebeheerders komen te staan.
In opdracht van het Taipei Fine Arts Museum in Taiwan conserveerden het Nederlands Instituut voor Mediakunst de interactieve video installatie 'Les Baigneuses' van Bert Schutter uit 1996. Het Taipei Fine Arts Museum heeft dit werk in 2002 aangekocht samen met nog een paar andere werken, naar aanleiding van de reizende tentoonstelling The Second die van 1997 - 2000 de wereld over reisde. The Second was organiseert door het Nederlands Instituut voor Mediakunst en is in drie jaar op 6 locaties te zien geweest in Nederland, Mexico, Taiwan, Japan, Hongarije en Tsjechië.
Om de installatie voor de toekomst te bewaren was migratie van de hard- en software noodzakelijk. De originele installatie uit 1996 maakte gebruik van een laserdisc player in combinatie met een Disctator om te wisselen tussen de verschillende clips. Deze Disctator was speciaal voor de installatie door het Nederlands Instituut voor Mediakunst ontwikkeld. De Disctator werd aangestuurd door een Acorn A5000 computer uit 1991. In 2000 werden de laserdisc players vervangen door een harddisc player (ADTEC Mirage). In 2004 werd de Acorn computer vervangen, de hard- en software overgezet op Microsoft Windows (met een engels besturingssysteem) en de Mirage geherprogrammeerd. De methode en werkwijze werden in nauwe samenspraak met Bert Schutter, Ramon Coelho en Bill Spinhoven uitgevoerd. Het hele proces is uitvoerig gedocumenteerd om de opbouw van de installatie te vereenvoudigen. Daarnaast ook om technische defecten in de toekomst te kunnen duiden en eventueel te herstellen en als de installatie in de toekomst weer aan een vernieuwing toe is.
Bert Schutters video-installatie 'Les baigneuses' verwijst naar een beroemd schilderij met dezelfde titel van de Franse impressionist Pierre-Auguste Renoir. Op het doek zijn twee naakte meisjes te zien, zittend aan de waterkant, in een idyllische omgeving, terwijl nog drie andere meisjes in het water baden. Renoir heeft op zijn beurt de 'pikante' representatie gebaseerd op een 18e eeuws reliëf. Deze kunsthistorische achtergrond maakt dat je je afvraagt hoe 'Les baigneuses' in 1996 verbeeld werd. De nieuwsgierigheid wordt gestimuleerd en je verlangt om de afbeelding te zien is opgewekt. Als je de kamer binnengaat, hoor je de geluiden van spattend water en lachende meisjes. Aangemoedigd door de titel zie je de beelden al voor je. Door een labyrint kom je bij de plek waar het beeld ongetwijfeld te zien zal zijn. Maar als je de meisjes bijna ziet, hoor je een gil en beweging in het water. Het beeld is leeg als je ervoor staat. Je ziet alleen kringen in het water en de geluiden van de wegrennende vrouwen. Ook als je in de ruimte blijft staan, komen ze niet meer terug. Maar je verlangen om de baadster te zien is niet verdwenen, slechts versterkt. Als je weer buiten de ruimte staat, hoor je echter de vrouwen weer aankomen. Maar je zal altijd te laat zijn; tijd en realiteit zijn in conflict bij deze gebeurtenis die nooit kan worden bekeken of ervaart.
